Badania na cukrzycę, które warto wykonać

Cukrzyca to typowo współczesna choroba. Choruje na nią coraz więcej młodych osób i dzieci. Oprócz podłoża genetycznego wpływa na nią również nieprawidłowy tryb życia. Jeśli chcesz dowiedzieć się, co robić by jej zapobiec lub jakie badania na cukrzycę musisz wykonać, by ją wyeliminować, przeczytaj ten artykuł.

Czym jest cukrzyca?

Cukrzyca to choroba, która spowodowana jest przez niepoprawne działanie trzustki w organizmie. Z tego powodu stężenie glukozy we krwi jest zawyżone, co może prowadzić do wielu nieprzyjemnych powikłań. Ryzyko wystąpienia cukrzycy u ciebie jest większe, jeśli w twojej rodzinie ktoś inny na nią cierpi.

Do tej pory uznawano, że jest to choroba osób starszych. Jednak jak wynika z badań, u coraz większej liczby dzieci i młodych dorosłych zdiagnozowano cukrzycę. Wynika to z siedzącego trybu życia, zmniejszenia ruchu w ciągu dnia oraz niezdrowego odżywiania się. Wyróżnia się zwykle dwa rodzaje: cukrzyca typu 1. oraz 2. Oba typy choroby mają wspólną cechę: hiperglikemię.

Hiperglikemia to zwiększony poziom glukozy we krwi, który długo się utrzymuje. Objawy, które również powinny cię zaniepokoić, to:

• senność, osłabienie;
• utrata masy ciała;
• skłonność do infekcji intymnych;
• rany, które długo i trudno się goją;
• suchość w ustach;
• wzmożony apetyt;
• częste oddawanie moczu.

Cukrzyca typu 1.

Występuje rzadziej, ponieważ zaledwie wśród 10% badanych pacjentów. Najczęściej pojawia się we wczesnym okresie dojrzewania lub w dzieciństwie.

Układ odpornościowy atakuje narząd, jakim jest trzustka, który wytwarza insulinę. Następuje wtedy stopniowe zmniejszenie wydzielania jej, a w efekcie całkowitego zaprzestanie jej tworzenia.

Niestety typu 1. cukrzycy nie da się wyleczyć. Możesz jedynie zapobiegać hiperglikemii za pomocą wstrzykiwania do organizmu insuliny. Służą do tego specjalne pompy insulinowe bądź zastrzyki.

Cukrzyca typu 2.

Jest bardziej popularna wśród diabetyków, ponieważ występuje w gronie 90% badanych.

Wiąże się z insulinoopornością, czyli niewrażliwością tkanek na działanie glukozy. Pomimo prawidłowego działania trzustki, organizm nie przyswaja wytworzonego produktu. Jej pojawienie się często idzie w parze z nadwagą, cholesterolem, miażdżycą i nadciśnieniem. Nieleczona przez wiele lat, może przekształcić się w typ 1., czyli trzustka straci zdolność produkcji insuliny.

By zapobiec tej chorobie, musisz zmienić swój styl życia, wprowadzić więcej ruchu oraz spożywać mniej przetworzonego jedzenia. Jeśli to nie poskutkuje, wtedy lekarz przepisze ci leki, które obniżą glikemię. W ostateczności wprowadzona zostaje insulinoterapia.

Jak rozpoznać nieodpowiedni poziom cukru we krwi?

Choroba ta zostaje rozpoznana na podstawie badania krwi, a dokładnie pomiaru glikemii z krwi żylnej. Najpierw pobrana zostaje krew żylna o dowolnej porze dnia, gdy już coś jadłeś. Wynik 200 mg/dl z dodatkowymi, charakterystycznymi sygnałami od organizmu, wskazuje na cukrzycę. Natomiast jeżeli wynik był powyżej 200 mg/dl, a nie masz objawów cukrzycy lub występują charakterystyczne przejawy, ale wynik był niższy, pobiera się ponownie krew, tym razem na czczo. By badanie było wiarygodne, unikaj większych aktywności fizycznych oraz koniecznie bądź na czczo (minimum 8h od ostatniego posiłku). Jeżeli stężenie glukozy po tym badaniu wyniesie więcej niż 126 mg/dl, masz pewność, że chorujesz na cukrzycę. Wyniki w granicach 100-125 mg/dl wskazują na stan przedcukrzycowy. Właściwy wynik badania na czczo wynosi 70-99 mg/dl.

Dodatkowe badania na cukrzycę

Oprócz zbadania glukozy we krwi należy wykonać także dodatkowe badania. Wykażą więcej informacji na temat twojego stanu zdrowia.

Doustny test obciążenia glukozą (Ogtt)

Doustny test tolerancji glukozy najczęściej łączy się z pomiarem glikemii z krwi z żył. Otrzymujesz wtedy więcej informacji na temat ryzyka cukrzycy. Najczęściej zostaje przeprowadzone, gdy stężenie glukozy na czczo przekroczy normę. Jego wykonanie jest równie mało skomplikowane.

Musisz być na czczo w dniu badania. Na trzy dni przed badaniem prowadź swoją standardową dietę. Najpierw zostanie pobrana twoja krew na czczo, by wyznaczyć poziom glukozy. Następnie dostaniesz 300 ml wody z rozpuszczoną glukozą 75 ml, którą od razu masz wypić. Ponowne pobranie krwi następuje po upływie około 2 godzin, aby znów zaznaczyć poziom cukru.

Norma wynosi około 140 mg/dl.

Przed oraz w trakcie badania musisz dostosować się do kilku zasad:

• kilka dni przed badaniem odżywiaj się normalnie. Celowe ograniczenie spożycia węglowodanów może pokazać nieprawidłowy wynik;
• nie zgłaszaj się na badanie diagnostyczne jeśli masz: infekcję, gorączkę, stany zapalne;
• wypij roztwór glukozy w ciągu 5 minut;
• pomiędzy kolejnymi pobraniami próbki krwi, nie możesz jeść, pić ani palić papierosów. Aktywność fizyczną ogranicz do minimum.

Stężenie hemoglobiny glikowanej HbA1C

Pokazuje średnie stężenie glukozy na przestrzeni 3 miesięcy. Badanie trwa krótko, a krew pobiera się z żyły łokciowej, a następnie bada w laboratorium.

Obecność przeciwciał wobec komórek trzustki

Dzięki temu lekarz może wykryć cukrzycę i określić, z jakim typem masz do czynienia: 1. lub 2.

Ogólne badanie moczu

Mocz bardzo dobrze pokaże ci, czy twój organizm ma jakieś problemy. W przypadku ryzyka zachorowania na cukrzycę, w moczu diabetyka może pojawić się białko, glukoza lub ciała ketonowe.

Pomiar krwi kobiecie w ciąży

Cukrzyca ciążowa może przytrafić się każdej kobiecie w tym czasie. Ważne jest, by przeprowadzić badania profilaktyczne, aby uniknąć kłopotów. W I oraz II trymestrze wykonuje się badanie przesiewowe. Pierwsza diagnostyka cukrzycy wykonywana jest na czczo u ginekologa. Jeśli wynik wykazuje normę, następny jest test OGTT między 24. a 28. tygodniem ciąży.

Jego przebieg jest standardowy, tyle że po 1. godzinie robi się dodatkowy pomiar.

To wszystko ma na celu wyeliminowanie ryzyka rozwoju cukrzycy. Podwyższony cukier we krwi jest niebezpieczny dla matki i dziecka.

Leczenie

Kuracja ma na celu unormować wysoki poziom glukozy i uniknąć powikłania cukrzycy. W tym celu korzysta się z farmakologii lub zmiany stylu życia. Wszystko zależy od typu choroby. Każdą z nich łączy jedna cecha: twoja samokontrola. Stosuj się do zaleceń lekarza, korzystaj z urządzenia do monitorowania cukrzycy, dbaj o swój organizm.

Typu cukrzycy 1. nie da się wyleczyć. Można jednak zapobiegać wahaniom glukozy, podając właściwą ilość insuliny, np. pompami insulinowymi lub strzykawkami.

Pacjenci z typem 2. mogą wyleczyć się za pomocą leków i zmianą stylu życia.

Powikłania

Zbagatelizowana lub zbyt późno wykryta cukrzyca prowadzi do wielu powikłań. Wyróżnia się dwie kategorie:

• wczesne (ostre);
• późne (przewlekłe).

Oba rodzaje niosą za sobą nieprzyjemne skutki. Jeśli poziom cukru we krwi nie jest wyrównany, zagrożony jesteś także niewydolnością nerek, utratą wzroku, amputacją nogi czy problemami seksualnymi. Niewłaściwa kuracja osłabia układ odpornościowy.

Ostre powikłania cukrzycy

Tutaj zalicza się kwasicę i śpiączkę ketonową, kwasicę mleczanową, hiper- i hipoglikemię:

• Kwasica ketonowa – bagatelizowana choroba powoduje kwasicę ketonową. Stanowi zagrożenie dla chorych na cukrzycę 1. Objawia się nudnościami, wymiotami, bólem głowy, zmęczeniem, częste oddawanie moczu i silne pragnienie. Z ust wydobywa się woń zgniłych jabłek. Jeśli zlekceważysz te symptomy, może dojść do śpiączki lub śmierci.
• Kwasica mleczanowa – występuje rzadko m.in. u diabetyków, jest skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków przeciwcukrzycowych, nie stosując się do przeciwwskazań.
• Hipoglikemia – obniżenie się glukozy we krwi. Może ją spowodować zbyt duża dawka insuliny lub leki starej generacji.
• Hiperglikemia – odwrotność hipo-, to zwiększenie ilości cukru powyżej normy. Najczęściej występuje u osób chorych na cukrzycę, które w sposób nieprawidłowy leczą chorobę, przyjmują złe leki lub zaniechają leczenia.

Przewlekłe powikłania cukrzycy

Główną przyczyną zwiększonej śmiertelności są choroby układu sercowo-naczyniowego, zwykle choroba niedokrwienia serca. Jest ona spowodowana przedwczesnym rozwojem zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych.

Do tych powikłań należą również uszkodzenia małych naczyń i nerwów krwionośnych:

•  retinopatia – choroba oczu spowodowana uszkodzeniem naczyń siatkówki. Nieskutecznie leczona cukrzyca może doprowadzić do utraty wzroku;
• nefropatia – choroba nerek. Może prowadzić do całkowitej niewydolności nerek;
• neuropatia – choroba nerwów. Możliwość uszkodzenia pojedynczych nerwów lub wielu nerwów. Zaburza czucie, zanikają mięśnie, pojawia się niedowład kończyn. To jedna z przyczyn rozwoju zespołu stopy cukrzycowej oraz impotencji u mężczyzn.

Powikłania dotyczące dużych naczyń krwionośnych:

• choroba wieńcowa – zwiększone ryzyko zawału serca;
• zespół stopy cukrzycowej – zaburzenia unerwienia i ukrwienia stopy. Powoduje powstanie owrzodzenia, rozwój martwicy, a z czasem konieczna jest amputacja;
• choroba niedokrwienna ośrodkowego układu nerwowego – uszkadza mózg.

Profilaktyka

Często cukrzyca jest wynikiem otyłości, miażdżycy czy cholesterolu. Aby jej uniknąć, musisz zadbać o swój organizm. Wprowadź więcej ruchu w trakcie dnia, zmień swoją dietę i zadbaj o podaż warzyw i owoców oraz regularnie się badaj poziom cukru. Regularnie wykonuj także badania na cukrzycę.