Cukrzyca postrzegana jest często jako choroba starszych, otyłych osób. Nie jest to jednak prawdą – z jej objawami mogą zmagać się już kilkulatki. Sprawdź więc jak rozpoznać objawy cukrzycy u dzieci i kiedy warto poprosić lekarza o szerszą diagnostykę.
Jakie są objawy cukrzycy u dzieci? Czy zdołasz rozpoznać pierwsze symptomy, które powinny cię zaniepokoić? Jeśli nie, przeczytaj koniecznie! Im wcześniej choroba zostanie wykryta i podejmiecie leczenie, tym większe szanse na normalne funkcjonowanie chorego na cukrzycę dziecka.
Czym jest cukrzyca – choroba XXI wieku?
Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która objawia się głównie nieodpowiednim poziomem stężenia glukozy we krwi. W przypadku cukrzycy typu 1 organizm pacjenta w ogóle nie produkuje insuliny – hormonu niezbędnego do metabolizmu węglowodanów i tłuszczy. Cukrzyca typu 2 powstaje z kolei, gdy organizm wykazuje oporność na insulinę, a stężenie cukru (glukozy) we krwi jest zbyt wysokie.
Choroba coraz częściej diagnozowana jest nie tylko u dorosłych pacjentów, ale również u dzieci. Mogą cierpieć na nią nawet niemowlęta! Przede wszystkim jako przyczyny takiego stanu rzeczy podaje się niehigieniczny tryb życia. To jednak nie wszystko!
Przyczyny cukrzycy u dzieci
Jako pierwsze przyczyny cukrzycy najczęściej podaje się złe nawyki dzieci i nastolatków. Wśród nich wymieniane są takie elementy jak nieodpowiednia dieta (spożywanie zbyt małej ilości warzyw i owoców, a zbyt dużej słodyczy, fast foodów i napojów gazowanych), brak codziennej aktywności fizycznej czy nadwaga. Te wszystkie czynniki jak najbardziej mogą wywołać chorobę.
Warto jednak wiedzieć, że u dzieci, inaczej niż u dorosłych, częściej diagnozuje się cukrzycę typu 1. A to już choroba autoimmunologiczna, w której leczeniu konieczne jest podawanie insuliny. Co więcej, w przypadku ponad 20% diagnoz stawianych w grupie dzieci i nastolatków, cukrzyca jest związana z inną chorobą – mukowiscydozą. To ich połączenie sprawia, że czynność trzustki i wydzielanie przez nią insuliny zostaje upośledzone.
Bardzo rzadko zdarza się także, że stan podniesionego poziomu cukru we krwi ma podłoże genetyczne. Tego typu cukrzyca przebiegiem i objawami przypomina cukrzycę typu 2.
Łatwo więc zauważyć, że zachorowania u dzieci i młodzieży przebiegają inaczej niż w przypadku pacjentów dorosłych.
Objawy cukrzycy u dzieci
Jakie są pierwsze objawy cukrzycy u dzieci? Na co warto zwrócić uwagę i kiedy podzielić się obawami z pediatrą?
- Pierwszym, co powinno zwrócić uwagę rodziców, jest wzmożone pragnienie. Jeśli dziecko zaczyna wypijać znaczne ilości płynów, przekraczające jego dzienne zapotrzebowanie, warto bliżej przyjrzeć się, z czego to wynika. Może maluch pije głównie słodkie soki, które nie gaszą jego pragnienia? Jeśli nie – dokładniej przyjrzyj się innym zachowaniom dziecka! Nie wiesz, jakie jest zapotrzebowanie na płyny twojego dziecka? Łatwo możesz je wyliczyć. Dzieci ważące do 10 kg powinny wypijać ok. 100 ml płynów na kg masy ciała. Dzieciaki o wadze 10-20 kg muszą pić ok. 50 ml na każdy kolejny kg masy ciała (powyżej 10 kg). Z kolei starszaki ważące powyżej 20 kg powinny pić 20 ml na każdy następny kilogram.
- Zwiększone oddawanie moczu. Twoje dziecko zaczęło nagle częściej korzystać z toalety albo moczyć się w nocy? To kolejny sygnał, który powinien cię zaniepokoić.
- Nagła zmiana wagi dziecka. W przypadku cukrzycy typu 1 zauważalny często jest nadmierny spadek wagi dziecka nawet, gdy ma ono duży apetyt. Odwrotnie wyglądają objawy cukrzycy u dzieci, gdy maluchy chorują na typ 2 – wówczas ich masa ciała rośnie, nawet jeśli odżywiają się prawidłowo.
- Niepokojące objawy to także nawracające infekcje skórne (bakteryjne i grzybicze), a zwłaszcza infekcje intymne. U niemowląt wraz z cukrzycą często pojawia się np. pieluszkowe zapalenie skóry, które trudno jest wyleczyć.
- Inne typowe objawy cukrzycy u dzieci to senność, ciągłe zmęczenie, rozdrażnienie, problemy z koncentracją i nauką.
Oczywiście, w przypadku chorych na cukrzycę typu 1 czy 2 zwykle występuje przynajmniej kilka z wymienionych objawów jednocześnie. Większość z nich może także wskazywać na inne choroby, warto więc nie podejmować działania na własną rękę, ale zapytać o zdanie pediatrę. Lekarz będzie wiedział, jak pokierować małego pacjenta i kiedy diagnostyka cukrzycy stanie się niezbędna.
Diagnostyka i co dalej, czyli leczenie cukrzycy u małych pacjentów
W zdiagnozowaniu cukrzycy pomagają przede wszystkim badania z krwi. Pediatra na pewno więc zleci twojemu dziecku zbadania poziomu glukozy we krwi na czczo. Jeśli wynik (wyrażany w jednostkach mg/dl) będzie odbiegał od norm, konieczne stanie się wykonanie dalszych badań. Może to być oznaczenie popularnej krzywej cukrowej, czyli doustny test obciążenia glukozą (OGTT). Podczas badania dziecku podawana jest porcja glukozy, a potem w określonych odstępach czasu sprawdza się poziom cukru we krwi.
Jak leczyć objawy cukrzycy u dzieci?
Leczeniem osób z cukrzycą (tak dzieci, jak i dorosłych) zajmuje się lekarz diabetolog. Jeśli więc podstawowe badania potwierdzą chorobę u dziecka, rodzice wraz z małym pacjentem kierowani są właśnie do poradni diabetologicznej. Sposób leczenia w dużej mierze zależy od tego, do jakiego rozpoznania cukrzycy doszło. W przypadku cukrzycy typu 1 wśród dzieci i młodzieży zawsze konieczne staje się wprowadzenie insulinoterapii. Polega ona albo na podawaniu dziecku insuliny w formie wstrzyknięć (najczęściej w brzuch, udo lub ramię), albo na zainstalowaniu pompy insulinowej. Dzieci z cukrzycą typu 2 mogą czasem poprzestać na przyjmowaniu leków doustnych. Zachorowanie na cukrzycę wiąże się jednak dla nich także ze zmianą trybu życia. Konieczne przy objawach cukrzycy u dzieci staje się wprowadzenie przede wszystkim zmian w diecie oraz dodanie do planu dnia porcji aktywności fizycznej. Na początek może to być spacer, zajęcia na basenie albo dowolny, lubiany przez dziecko, sport.
Powikłania cukrzycy, których lepiej uniknąć
Cukrzyca to choroba przewlekła, której objawów i sposobu leczenia nigdy nie należy ignorować. Nie wolno także na własną rękę modyfikować zaleceń lekarza! Wszelkie wątpliwości należy wyjaśniać z prowadzącym dziecko diabetologiem, a jeśli to w danej chwili niemożliwe – lekarzem pediatrą. Dlaczego? Nieodpowiednio leczona choroba (a więc długotrwały niedobór insuliny) może negatywnie wpływać na rozwijający się układ nerwowy dziecka, układ naczyniowy, oczy oraz nerki. Trzeba też pamiętać o ostrych powikłaniach cukrzycy takich jak hiperglikemia, hipoglikemia, kwasica ketonowa (jej symptomem jest zapach amoniaku wydobywający się z ust) i śpiączka cukrzycowa. Jeśli którykolwiek z nich wystąpi, dziecko natychmiast musi znaleźć się pod kontrolą lekarzy! Każdy z tych stanów może bezpośrednio zagrażać jego życiu!
Objawy cukrzycy u dzieci nie odbiegają od tych, które zauważyć można u chorych dorosłych. Częste oddawanie moczu, wzmożony apetyt przy utracie masy ciała oraz nadmierne pragnienie powinny wzbudzić czujność rodziców. Jeśli pierwsze objawy choroby zostaną zauważone, leczenie będzie szybsze i łatwiejsze.
