Cukrzyca bywa często mylona z hipoglikemią. A warto wiedzieć, że to dwa, zupełnie inne pojęcia. Chcesz wiedzieć, czym się różnią? Przeczytaj nasz artykuł!
Hipoglikemia to inaczej niedocukrzenie, czyli stan, gdy poziom cukru we krwi znajduje się poniżej 70 mg/dl (poniżej 3,9 mmol/l). Wyróżnia się jej dwie postaci: łagodną i ciężką. Zbyt małe stężenie glukozy we krwi powoduje hamowanie wydzielania glukagonu, a w konsekwencji produkcji glukozy przez wątrobę. Objawy hipoglikemii mogą być bezpośrednim zagrożeniem zdrowia i życia. Jak wyglądają objawy spadku cukru we krwi? Jak leczyć schorzenie? Sprawdź!
Rodzaje hipoglikemii
Wyróżnia się dwa rodzaje hipoglikemii:
- łagodna – przebiega w sposób mało dynamiczny. Osoba cierpiąca na ten rodzaj hipoglikemii potrafi samodzielnie wyregulować poziom cukru we krwi (np. poprzez spożycie posiłku bogatego w węglowodany);
- ciężka – jej przebieg jest znacznie poważniejszy. Chory może doświadczać poważnych zaburzeń kognitywnych, a nawet utraty przytomności. W większości przypadków wymaga pomocy innej osoby.
Hipoglikemia – przyczyny niskiego poziomu cukru we krwi
Przemiany węglowodanów mają kluczowe znaczenie w powstaniu hipoglikemii. Cukrem, który pełni nadrzędną rolę w metabolizmie organizmu, jest glukoza. Jej źródłem, poza układem pokarmowym, są nerki i wątroba. Po posiłku poziom glukozy we krwi znacznie wzrasta, co powoduje natychmiastowy wyrzut insuliny z wysp Langerhansa trzustki. Przeciwnie do insuliny działa glukagon produkowany również przez trzustkę.
Równowaga między insuliną a glukagonem warunkuje prawidłowy poziom glukozy we krwi
Gdy poziom glukozy we krwi jest zbyt niski, organizm zaczyna bronić się przed tym spadkiem, blokując wydzielanie insuliny, a pobudzając produkcję glukagonu i adrenaliny. Dzieje się to w warunkach fizjologicznych podczas m.in. długiej przerwy między posiłkami. Zupełnie inaczej wygląda to u osób cierpiących na cukrzycę (zarówno typu 1, jak i 2). Wówczas ryzyko poważnego stanu hipoglikemii związane być może z m.in.:
- małą kalorycznością spożywanych posiłków lub dietą głodową;
- źle dobraną, zbyt wysoką dawką insuliny;
- niewłaściwą dawką innych leków np. z grupy pochodnych sulfonylomocznika;
- spożyciem nadmiernej ilości alkoholu;
- zbyt intensywnym wysiłkiem fizycznym, szczególnie nieplanowanym i nagłym;
- brakiem posiłku po dożylnym wstrzyknięciu insuliny;
- upośledzeniem we wchłanianiu insuliny po iniekcji.
Nocny spadek cukru
W wielu przypadkach diabetycy doświadczają wyraźnego spadku cukru we krwi nocą. Dzieje się tak przede wszystkim u osób leczonych za pomocą insuliny. Stan ten nie wybudza chorego i dlatego też stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta.
Sen w stanie hipoglikemii może być niespokojny, płytki i niedający regeneracji
Może pojawić się również drżenie mięśniowe, nadmierna potliwość oraz zaburzenia oddychania.
Diabetycy po wybudzeniu często narzekają na dokuczliwy ból głowy. Są wyraźnie rozdrażnieni, niewyspani i zmęczeni. W związku z tym należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby nie spożywać alkoholu przed snem, pamiętać o spożyciu kolacji i unikać intensywnej aktywności fizycznej na minimum 3 godziny przed snem.
Jakie są objawy hipoglikemii?
Objawy hipoglikemii, często mylone są z anemią, a nawet zwykłym osłabieniem organizmu. Pacjent, u którego poziom glukozy we krwi nagle się obniża, może doświadczać m.in.:
- bólu głowy;
- nudności;
- zaburzenia widzenia;
- ogólnego osłabienie organizmu;
- senności (w skrajnych przypadkach nawet śpiączki);
- rozkojarzenia;
- zaburzeń mowy;
- kołatania serca;
- nadmiernej potliwości;
- drżenia rąk.
W ciężkich przypadkach może pojawić się utrata przytomności. Stan ten wymaga podjęcia natychmiastowego leczenia.
Śpiączka – poważne powikłanie hipoglikemii
Glukoza jest cukrem, który jest niezbędny do prawidłowej pracy układu nerwowego, w tym mózgu. Bez tego „paliwa” praca komórek nerwowych może być zaburzona. Przy wyraźnym spadku glukozy we krwi dochodzi do zjawiska określanego jako neuroglikopenia. Pierwszymi jej objawami są odczuwalne znużenie i upośledzenie funkcji kognitywnych. W kolejnym etapie dochodzi do pojawienia się trudności w nawiązaniu kontaktu z chorym. Jeżeli nie podejmie się określonych kroków w celu poprawy zdrowia chorego (podanie glukagonu, owocu lub roztworu glukozy), może dojść do śpiączki. Nazywana jest ona czasem, nieprawidłowo, wstrząsem hipoglikemicznym.
Czy śpiączka jest niebezpieczna dla zdrowia?
Stan śpiączki (comy), czyli stan hipoglikemiczny, jest poważnym zaburzeniem neurologicznym i może prowadzić do nieodwracalnym zmian neurologicznych, a w skrajnych przypadkach nawet zgonu – podkreślają eksperci z portalu ratownikmed.pl, który przedstawia praktyczne informacje związane z ratownictwem medycznym.
Leczenie hipoglikemii
Chory na epizody hipoglikemii powinien unikać objawów niedocukrzenia. Przede wszystkim musi być pod stałą opieką lekarza i regularnie sprawdzać poziom glukozy we krwi za pomocą glukometru. Jeżeli jej poziom znajduje się poniżej 70 mg/dl, konieczne jest podjęcie określonych kroków. Najczęściej zaleca się:
- zjedzenie owocu np. jabłka lub banana;
- wypicie płynnej glukozy w saszetkach lub spożycie jej w formie tabletki;
- zjedzenie małej łyżeczki naturalnego miodu lub dżemu owocowego;
- wypicie soku z owoców (najlepiej świeżo wyciśniętego).
Po upływie ok. 15 minut warto dokonać pomiaru glukozy, aby upewnić się, że jej poziom się podniósł.
Hipoglikemia a utrata przytomności
Nieco inaczej wygląda postępowanie w przypadku osoby, która w wyniku niedocukrzenia straciła przytomność. Wówczas konieczne jest natychmiastowe wezwanie karetki pogotowia. Nie wolno na własną rękę podawać cukierków. Po pierwsze, może to spowodować zakrztuszenie, a po drugie zbyt wolno rozpuszcza się w organizmie, co sprawia, że wyrzut glukozy jest znacznie opóźniony.
Czasami diabetyk może mieć przy sobie glukagon w formie zastrzyku domięśniowego lub podskórnego. Podanie takiego zastrzyku przy utracie przytomności może uratować życie. Pierwsza pomoc powinna być udzielona jak najszybciej.
Hipoglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi (cukru) spada poniżej normalnego zakresu. Jest to niebezpieczny stan dla zdrowia, gdyż glukoza jest głównym źródłem energii dla organizmu, a w szczególności dla mózgu. Nieleczona hipoglikemia może prowadzić do zaburzeń funkcji mózgu, utraty przytomności, a nawet śpiączki. W przypadku wystąpienia objawów hipoglikemii, takich jak zawroty głowy, drżenie, poty, osłabienie czy dezorientacja, zaleca się natychmiastowe spożycie produktów bogatych w cukry prostymi, a następnie konsultację z lekarzem w celu ustalenia przyczyny.
Podkreślają eksperci z portalu ratownikmed.pl
Hipoglikemia bez cukrzycy
Stan hipoglikemii nie musi być związany z cukrzycą. Wówczas mówi się o hipoglikemii reaktywnej. Najczęściej diagnozuje się ją u pacjentów, którzy przeszli resekcję żołądka lub jelita cienkiego. Leczenie tego rodzaju schorzenia polega na szybkim przyjęciu posiłku bogatego w węglowodany.
Jak uniknąć stanu hipoglikemii?
Niedocukrzeniu można skutecznie zapobiec. Przy pomocy lekarza i dietetyka klinicznego konieczne jest ustalenie pierwotnej przyczyny pojawiania się tak groźnych spadków cukru. Najczęściej bowiem czynnik, który doprowadza do tego stanu, jest całkowicie modyfikowalny. Oznacza to, że drobna zmiana nawyków pozwoli na poprawę jakości życia.
Osoby, które często doświadczają poważnych spadku glukozy we krwi, powinny przede wszystkim kierować się zaleceniami dietetycznymi. Ważne jest, aby zrezygnować z picia alkoholu, szczególnie w bardzo dużych ilościach i w godzinach wieczornych.
Dzienniczek hipoglikemii i opaska dla osób cierpiących na niedocukrzenie
Istotne jest prowadzenie tzw. dzienniczka hipoglikemii i zapisywanie wyników pomiaru glukometru. Diabetycy powinni nosić na nadgarstku opaskę z informacją, że cierpią na niedocukrzenie. Rodzina i najbliższe osoby z jej otoczenia muszą być poinstruowani jak postępować w przypadku utraty przytomności.
Dieta przy hipoglikemii
Osoby, które doświadczają spadku poziomu cukru we krwi, powinny prowadzić dietę o niskim indeksie glikemicznym. W jej skład powinno wchodzić m.in.:
- chude mięso;
- jaja;
- rośliny strączkowe;
- nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym przede wszystkim kwasy omega-3;
- ryby.
Ważne jest, aby posiłki były spożywane w regularnych odstępach czasu ok. 5 razy dziennie. Nie wolno rezygnować z kolacji. Warto ograniczyć do minimum spożywanie wysoko przetworzonych dań, w tym typu fast-food, słodyczy syntetycznych, słodkich napojów gazowanych, a także słodzonych jogurtów i produktów zbożowych.
Hipoglikemia to stan, w którym dochodzi do spadku poziomu cukru we krwi. Osoby, u których zdiagnozowano niedocukrzenie, powinny kierować się zaleceniami lekarza i wprowadzić do swojego życia zdrowe nawyki żywieniowe. Pomocne może być także prowadzenie dzienniczka, w którym będą zapisywać wyniki pomiaru cukru.
