Badania – glukoza we krwi. Jak wyglądają?

Stężenie cukru we krwi jest pomocnym dla lekarzy wskaźnikiem cukrzycy, a także wielu innych chorób metabolicznych. Badania glukozy we krwi powinny być jednym z podstawowych badań wykonywanych minimum raz w roku. O czym świadczy zwiększony jej poziom?

Stężenie glukozy we krwi mówi wiele o ogólnym stanie organizmu. Zacząć należy od podstawowych informacji, czym jest glukoza i w jakich procesach bierze udział. Dlaczego badania glukozy we krwi są tak ważne? Na to pytanie odpowiadamy w naszym artykule. Czytaj go już teraz!

Podstawowe badania – glukoza. Czym jest ten składnik?

Glukoza to cukier prosty (monocukier), który stanowi główne źródło energii dla wszystkich komórek organizmu, a przede wszystkim neuronów budujących mózg. Jest zatem niezbędne, jednak w nadmiarze może być przyczyną wielu poważnych schorzeń, w tym przede wszystkim nadciśnienia tętniczego, otyłości, stłuszczenia wątroby, czy też zawału serca. Nadmiar węglowodanów jest również częstą przyczyną rozwoju stanów zapalnych.

Kiedy należy wykonać badania glukozy?

Poziom glukozy we krwi rośnie gwałtownie we krwi po spożyciu posiłku i jest regulowany dzięki trzustce produkującej insulinę. Monocukier ma wpływ na wiele hormonów, w tym kortyzol, adrenalinę, hormon wzrostu, tyroksynę i glukagon.

Pomiar ten powinni wykonywać przede wszystkim osoby po 40. roku życia, a przede wszystkim otyłe i z nadwagą. Można wykonać je bezpłatnie w ramach umowy placówki medycznej z NFZ lub prywatnie (koszt ok. 8 złotych). Jak przygotować się do badania stężenia glukozy? Jak interpretować wyniki tych badań? Na te pytania odpowiemy nieco później. Najpierw sprawdź, gdzie zawarta jest glukoza.

Gdzie znajduje się glukoza?

Istnieje wiele źródeł glukozy. Naturalnie występuje ona w owocach, w tym głównie bananach, winogronach, jabłkach, śliwkach, figach, a także w niektórych warzywach np. kukurydzy, papryce i cebuli. W organizmie człowieka ten cukier prosty syntetyzowany jest w wątrobie i nerkach na drodze glukoneogenezy.

Badanie poziomu glukozy – jak się przygotować i jak przebiega?

Badania glukozy we krwi wykonuje się zarówno profilaktycznie, jak i po wystąpieniu niepokojących objawów. Wskazaniem do wykonania tego pomiaru mogą być m.in.:

• częste utraty przytomności;
• zmniejszenie masy ciała o idiopatycznym podłożu;
• odczuwanie wzmożonego pragnienia;
• częste oddawanie moczu;
• nadwaga lub otyłość;
• nadciśnienie tętnicze;
• nowotwór;
• długotrwały stres;
• wiek powyżej 40. roku życia;
• nadmierna potliwość;
• zawał serca;
• przejście wylewu;
• mocznica;
• zespół policystycznych jajników;
• ciąża;
• odczuwanie chronicznego zmęczenia.

Jak przygotować się do pobrania krwi?

Warto pamiętać o tym, że stężenie cukru we krwi waha się dobowo, a najmniejsze jest w rano.

1. W związku z tym krew pobierana jest z żyły łokciowej na czczo.
2. Należy pamiętać o tym, aby ostatni posiłek spożyć minimum 12 godzin wcześniej.
3. Nie zaleca się również uprawiania sportu na 24 godziny przed badaniem.
4. Aby wynik był jak najbardziej miarodajny, najlepiej jest ograniczyć spożycie węglowodanów nawet na kilka dni przed dniem pobrania krwi.

Poziom glukozy podawany jest w mg/dl, a wynik powyżej 100 mg/dl jest wskazaniem do wykonania bardziej szczegółowych badań. Najczęściej lekarz zaleca test obciążenia glukozą, zwany również testem tolerancji glukozy (pacjent musi wypić roztwór glukozy na czczo). Ma on sprawdzić, w jakim stanie znajduje się trzustka i czy insulina produkowana jest w sposób prawidłowy. Są jeszcze jednak inne istotne badania glukozy.

Badanie glukozy w ciąży, czyli test tolerancji glukozy

Każda kobieta spodziewająca się dziecka musi bowiem poddać się badaniu tzw. krzywej cukrowej (OGGT). Pomiar jest wykonywany między 24. a 28. tygodniem ciąży. Ma to kluczowe znaczenie dla zdrowia i życia płodu, ponieważ niezdiagnozowana i nieleczona cukrzyca, może mieć poważne konsekwencje, w tym wady wrodzone, choroby serca i układu krążenia, upośledzenie umysłowe, a także makrosomia, czyli zbyt intensywny przyrost masy ciała.

Jak wygląda test tolerancji glukozy? Wykonuje się go na czczo, a krew, tak samo jak podczas zwykłej morfologii, pobierana jest z żyły łokciowej. Po pierwszym pobraniu krwi kobieta w ciąży dostaje do wypicia 75 g glukozy. Następnie krew pobierana jest w 1 godzinie po wypiciu roztworu, a później po upływie 2 godzin.

Norma glukozy we krwi na czczo powinna wynosić:

• do 92 mg/dl;
• po godzinie nie więcej niż 180 mg/dl;
• po 2 godzinach do 153 mg/dl.

Wyniki powyżej tych wartości mogą świadczyć o cukrzycy ciążowej i wymagają dalszego rozpoznania.

Badanie stężenia glukozy w warunkach domowych

Osoby cierpiące na cukrzycę muszą regularnie monitorować poziom glukozy na czczo. Badanie glukozy krwi można wykonywać także w warunkach domowych za pomocą glukometru (urządzenia dostępnego w każdej aptece bez recepty). Krew pobierana jest z palca, a wynik otrzymuje się już po kilku chwilach. Pozwala to na szybkie reagowanie w sytuacji nagłego spadku lub wzrostu stężenia glukozy we krwi.

Poziom cukru we krwi – jak interpretować wyniki?

Zarówno zbyt niski (hipoglikemia), jak i zbyt wysoki (hiperglikemia) poziom glukozy jest wskazaniem do powtórzenia badań i na wypadek potwierdzenia rozpoznania, odpowiedniego leczenia.

Prawidłowy poziom cukru we krwi powinien mieścić się w zakresie od 70 mg/dl do 90 mg/dl.

O stanie hipoglikemii (niedocukrzeniu) mówimy, gdy wynik badania wskazuje poniżej 70 mg/dl, natomiast o hiperglikemii (przecukrzeniu), gdy stężenie glukozy jest wyższe niż 126 mg/dl.

Normy dla diabetyków

Inaczej sytuacja wygląda u diabetyków. Wówczas o hiperglikemii świadczy wynik mieszczący się w zakresie od 160 mg/dl do 180 mg/dl. Co więcej, hiperglikemia wygląda nieco inaczej u pacjentów z cukrzycą typu 1 niż tych, cierpiących na cukrzycę typu 2. Dlatego też diabetycy powinni być pod stałą opieką lekarza i systematycznie monitorować poziom glukozy. Samokontrola jest podstawą prawidłowego przebiegu leczenia cukrzycy. Rekomenduje się, aby glikemia była mierzona każdego dnia, a wynik odnotowywany w specjalnie przeznaczonym do tego celu notesie. Osoby, które wolą nowoczesne rozwiązania, mogą skorzystać z wielu darmowych aplikacji na smartfona, dzięki którym już nigdy nie zapomną o badaniu glukozy.

Jak widać, regularne badanie glukozy we krwi jest ważne, nie tylko dla osób cierpiących na cukrzycę. Badanie krwi zaliczane jest do najprostszych i rzetelnych sposobów na wykrycie odchyleń od normy. Prewencja, a także wczesne wykrycie nieprawidłowości, pozwala na szybkie wdrożenie odpowiednich metod zapobiegania rozwojowi schorzeń metabolicznych. Zalicza się do nich przede wszystkim zmianę stylu życia, w tym diety oraz wdrożenie aktywności fizycznej.